Collectie J.B. Corporaal in Naturalis te Leiden

In vervolg op de blog over entomoloog Johannes Bastiaan Corporaal een kort (foto)verslag van het bezoek aan Naturalis op vrijdag 21 februari 2014. Doel van dit bezoek was het bezichtigen van de insectencollectie van J.B. Corporaal. De omvangrijke collectie Corporaal was jarenlang ondergebracht in het Zoölogisch Museum te Amsterdam, maar is onlangs overgebracht naar Naturalis in Leiden.

Naturalis [foto Naturalis.nl]

Medio 2013 leerde ik door mijn werk als ecoloog Naturalismedewerker Jinze Noordijk kennen. Via Jinze kwam ik in contact met Ben Brugge, de collectiebeheerder van de Cleridae (kevers) in Naturalis. Via e-mail ontving ik van hem onderstaande informatie:

De collectie Corporaal maar ook andere insecten vooral kevers uit Nederlands Indië staan nu allemaal in Leiden. Daar is in 2012 de complete collectie van het Zoölogisch Museum Amsterdam heen verhuisd. Ik ben met die collectie meeverhuisd en beheer nog steeds dat deel van de collectie. Corporaal is heel belangrijk geweest voor de opbouw van de entomologische verzameling. Hij was zeer communicatief en heeft 100den brieven geschreven met alle entomologen over de wereld maar vooral de coleopterologen. Hij is ook begonnen met standaardisering van de collectie, door 30x40 dozen met kasten in te voeren. Het idee van een wetenschappelijke collectie is in 1916 ontstaan hetgeen inhield dat geschonken collecties samengevoegd werden en er dus geen aparte collecties van personen werden bewaard. Als men dat wilde dan werd zo'n collectie eenvoudig geweigerd! Het ZMA was echt een wetenschappelijk instituut verbonden aan de Universiteit van Amsterdam toen nog gemeente universiteit. Ook de opzet van de kever collectie en het indelen in faunistische regio's voor de hele collectie was zijn idee. Zijn opvolgers Kruseman en Jeekel zijn op deze weg voortgegaan. Je ziet in onze collectie echt een omslagpunt van een kleine collectie ontstaan vanuit de Artiscollectie die na de komst van Corporaal begint te groeien. Zijn voorganger prof.DeMeijere die de collectie moest beheren deed hier weinig aan. Corporaal kwam in 1928 uit Indië en had daar contacten met een andere keververzamelaar Drescher die zijn collectie aan het ZMA schonk op voorspraak van Corporaal.Dit was direct een enorme boost voor de kevercollectie. 

Het opheffen van het ZMA is het directe gevolg van de wijziging in de financiering van de universiteiten op basis van studenten en promoties, waardoor er geen geld meer overbleef voor collecties of botanische tuinen. De omvang van de Amsterdamse zoologie collectie was inmiddels net zo groot als de Leidse "Staats"collectie.  Zij vormen nu samen met het herbarium in Leiden, Utrecht en Wageningen en de geologiecollecties van  de UvA en Delft Naturalis Biodiversiteit Centrum.

Ben Brugge was bereid om mijn vrouw en mij een kijkje te laten nemen in de uitgebreide insectencollectie, opgeslagen op de achtste etage van de Naturalistoren.

Eerst leidde dhr. Brugge ons naar zijn kantoorruimte op de derde etage. Een betrekkelijk kleine kamer met heel veel spullen, documenten, boeken etc. Hij liet ons een retourzending zien van een Duitse professor. Het opmerkelijke was dat dit een aantal kevers betrof die deel uitmaken van de collectie Corporaal, maar die aanvankelijk nog niet allemaal waren gedetermineerd.

Begeleidende brief bij retourzending van exemplaren uit de collectie Corporaal

Kevers uit de collectie Corporaal, gedetermineerd door een Duitse professor.

Supplement Colepterum Catalogus, onderdeel Cleridae verzorgd door J.B. Corporaal

Door J.B. Corporaal opgesteld overzicht van aantallen soorten per collectie (Amsterdam, Leiden, Brussel etc.)

Gedeelte van de omvangrijke insectencollectie, waar de collectie Corporaal deel van uitmaakt.

Door J.B. Corporaal aangelegde en beschreven collectie kevers.
Verzameld op Sumatra in 1919.

Deze kevers behoren tot het genus (geslacht) Corporaalia.
Entomoloog Kleine heeft dit geslacht vernoemd naar J.B. Corporaal.
Het betreft de soort Corporaalia baryrrhynchoides.

Ook andere soorten kevers zijn vernoemd naar J.B. Corporaal, onder andere door Barr en de franse entomoloog Pic.

Door J.B. Corporaal beschreven soort: ... distinctus (Corp.)

Entomoloog Pic heeft de op Guadeloupe gevonden soort Madoniella Corporaali vernoemd naar J.B. Corporaal.

We mogen wel stellen dat Johannes Bastiaan Corporaal een belangrijke rol heeft gespeeld in de opbouw van de wetenschappelijke collectie cleridae. 

Met dank aan collectiebeheerder Ben Brugge voor de verstrekte informatie en inzage in de   interessante collectie insecten. Wat een biodiversiteit!

Bovenstaande foto's zijn gemaakt door N.A. Korporaal (tenzij anders vermeld)